De 3 J’s

Tijdens de thee met kunstpetemoei Jeaan had ik het ook over het opa Arieverhaal en dat ik er iets mee wilde qua kunst. Er schoot haar in de verte iets te binnen over iemand die vanuit het familie-NSB-verleden bezig was geweest met een borduurwerk. Ha! Daar wilde ik natuurlijk meer van weten. Gelukkig vond Jeaan na enig spitwerk degene over wie het ging.

Het duurde een poosje voordat ik haar, Judy Cerfontaine, zomaar durfde te mailen. Dat ik toch elke keer eerst weer moed moet verzamelen, blijft me verbazen. Maar goed, gelukkig zat ze op de socials en ging ik haar eerst volgen. Op een gegeven moment mailde ik haar met het verzoek om haar borduurwerk te mogen bekijken. Dat mocht en zo toog ik half december richting Arnhem, naar haar atelier. Altijd heerlijk om in iemand anders’ atelier rond te kijken en divers werk in verschillende stadia in het echt te zien. Daarna bekeken we het borduurwerk. Judy heeft een drieluik geborduurd waarin het verhaal van haar opa, haar vader en haarzelf tot uiting komt. Ik vind het een prachtig, eerlijk, kwetsbaar en krachtig werk dat me ontroerde. Er sprak liefde uit voor de ‘foute’ opa die zij zelf als leuke opa kende en voor haar vader die veel last had van zijn vaders verleden. Door dit werk te maken, realiseerde ze zich dat ze een deel van die last met zich meedroeg zonder dat te weten. Dat herkenden we in elkaar. Het is bijna niet uit te leggen hoe fijn die herkenning voelt. Ik vond het een heel bijzondere ontmoeting. Je kunt het werk bekijken via https://judycerfontaine.nl/portfolio/sporen/.

Door dit blog zijn we aan het eind van 2024 beland. Wat is er onwijs veel gebeurd sinds het bezoek aan het Nationaal Archief op 30 januari. Wat een hoop ontdekkingen die verschillende emoties met zich mee brachten. Nooit bij stil gestaan dat dat zou gebeuren maar dankzij de steun van John en m’n bff’s van de kunstelclub durfde ik steeds weer een volgende stap te zetten.🫶

Inmiddels is het februari ‘25 en maak ik in een hoog tempo van alles mee. Zo heeft het idee van neef Chris voor een podcast aardig wat contouren gekregen en zijn we hard aan de slag. In een volgend blog daarover meer!   

Kom uit de kas!

Terwijl ik voor mezelf de boel op een rijtje probeer te krijgen, verandert er wat. De oudste van m’n broer, neef Chris, hoort van John over dit gebeuren en wil er meer van weten. Het is een opluchting dat iemand van de familie er wel interesse in heeft. En hoe! We spreken een dag af in Amersfoort en tetteren aan een stuk door. Chris komt met het idee om een podcast te maken. De ontdekkingen die ik doe vormen dan de leidraad en we vragen er experts bij die een en ander kunnen duiden. Een historicus over de NSB in het Westland, een filosoof over goed en kwaad en een therapeut over intergenerationeel trauma (in hoeverre heeft een NSB-verleden invloed op nazaten?).

De historicus (Drs.Philip van den Berg) heeft een boek geschreven over de NSB, Kring 71 in het Westland, waar hij uitvoerig onderzoek voor heeft gedaan. Dat boek moet ik hebben! Tot mijn verbazing komt m’n opa er in voor als voorbeeld. Dat is echt wonderlijk om te lezen, dat iemand iets weet waar wij als familie niets over wisten. Philip is een keer in de buurt en komt een bakkie doen. Ook wij tetteren zo een paar uur weg. Super interessant wat hij allemaal weet.

Nou ik toch bezig ben om naar buiten te komen hiermee, meld ik me aan voor het Symposium ‘Verbinden en Doorgeven’ van Stichting Werkgroep Herkenning. Op 23 november ga ik weer naar het Nationaal Archief, daar is het symposium. Ik vind het spannend, wat zal ik allemaal horen? Het lijkt wel een warm bad, ik voel me onderdeel van de groep. Er worden o.a. persoonlijke verhalen verteld over (groot)ouders die lid waren van de NSB die grote indruk op mij maken. Het gaat over hoe moeilijk mensen het er soms nog mee hebben. Ook wordt er een onderzoek gepresenteerd waaruit naar voren komt dat bijna een vijfde deel (18%) van de Nederlandse bevolking het prima vindt een nazaat als buur te hebben maar diegene mag geen publieke functie bekleden. Dus het stigma is er nog steeds, 80 jaar na de oorlog!

Tijdens deze dag krijgen we ook een inkijkje bij het project ‘Oorlog voor de Rechter’. Dit gaat over het digitaliseren van de CABR-dossiers en de openbaarmaking daarvan m.i.v. van 2 januari 2025. Nog lang niet alle dossiers zijn gedigitaliseerd, het is een enorme klus. Er wordt uitgelegd hoe je straks op de website kunt zoeken en hoe je de dossiers moet lezen voor het beste begrip. Ik verheug mij vast dat ik straks foto’s kan maken van de handgeschreven brieven, inclusief geroeste nietjes. Maar op het moment dat ik dit blog schrijf, is er een hoop veranderd. Geen openstelling voor iedereen maar lang wachten tot je de dossiers persoonlijk kunt bekijken in het Nationaal Archief. Dus wie weet in de zenuwen zitten voor wat je mogelijk aantreft. En dat hoeft niets te zijn, want dat komt ook voor. Ook blijven de beperkte voorwaarden gehandhaafd, dus niks foto’s. Niet alleen wegens de foto’s ben ik voorstander van volledige openbaarmaking van de dossiers. Het kan zoveel duidelijkheid geven. En ook al voelt het soms nog best pijnlijk, de waarheid weten geeft mij rust. Dat hoop ik ook voor anderen. En voor de geachte 18%, wij als nazaten hoeven ons nergens voor te schamen, het waren niet onze keuzes.

Ongemak

 

Door te lezen krijg ik een veel beter beeld van die chaotische dagen net na de bevrijding en hoe het er aan toeging in die interneringskampen. Ruig. De Vergulde Hand stond al helemaal slecht bekend, daar werd men met kettingen aan elkaar vastgemaakt. Al dat lezen maakt mijn nieuwsgierigheid naar die tijd steeds groter en het leidt ook fijn af van waar dit allemaal nog meer over gaat. 

Want ja, ik schaam me dat ik een opa had die sympathiserend NSBlid was. Ik ben bang voor wat dat over mij zegt en bang voor het oordeel van de buitenwacht. Ik voel me ook verontwaardigd dat mijn opa vijf maanden in een interneringskamp heeft gezeten terwijl hij niemand echt iets heeft misdaan. Maar bovenal voel ik verdriet om wat dit mogelijk met mijn vader heeft gedaan. Hij heeft er tegen iedereen over gezwegen, zijn hele leven lang. En nou ga ik dat naar boven halen.

Ik wil mijn ontdekkingen graag delen met wat familieleden maar dat loopt direct vast. Ze willen er niks over horen, dat is geweest en we richten de blik vooruit. Maar ik wil er graag mee door. Dit verhaal moet maar eens naar buiten, openheid en delen brengen meer dan zwijgen. Toch voel ik me ook op eieren lopen. Ik ga dingen over mijn vader delen en die kan niks meer terug zeggen. Ik stel mezelf ook kwetsbaar op en waar leidt dat weer toe?

Gelukkig heb ik mensen om me heen die eindeloos willen luisteren naar m’n twijfel, ongemak en alle ontdekkingen die ik doe. Ze helpen me vat te krijgen op bijvoorbeeld de schaamte en ik leer dat ik die schaamte en vernedering al heel lang onbewust met me meedraag. Het is niet van mij, dat voel ik gelijk. Maar hoe zit dit dan en wat moet ik ermee? Dat ga ik verder onderzoeken, nu voelt het alsof er een last van m’n schouders glijdt. 

De ruimte die daar door ontstaat geeft energie, energie die ik goed kan gebruiken bij het verder onderzoeken naar wat er toen gebeurd is. En ik bedenk dat ik met dit verhaal qua kunst maken ook iets wil. Een artistbook tekenen of iets met textiel? Ik heb nog geen idee maar zet het voorlopig op de sudderplaat.