Spiegeltje spiegeltje…

Het is een raar idee. Maaaaanden ben je met de podcast bezig en met het online komen van aflevering 4 (#Goed, Fout?) vandaag, zijn we ineens over de helft! Nog twee afleveringen te gaan en dan is het alweer klaar. Zal wel wennen worden, ineens tijd in overvloed. 

Het is heel leuk om te merken dat we gewoon echt luisteraars hebben. We krijgen veel positieve reacties. Zo horen we dat ze het boeiend vinden; donders interessant; goed opgebouwd; prettige muziek; ze zitten er helemaal in; vinden het ontroerend en voor sommigen zijn de afleveringen zelfs te kort. Er wordt naar de podcast geluisterd aan het ontbijt, tijdens de strijk of een wandeling, knus met z’n tweeën in de auto of gewoon in de stoel met koptelefoon op en ogen dicht. Ik vind het ook heel gaaf om te merken dat de getekende Stamboom hier op het blog al ruim 100 keer bezocht is. Zal een mooi houvast bieden denk ik zo maar. 

Van de week kreeg ik van een mij onbekende luisteraar een mail mbt ‘de spiegels’. In afl 2 (#Dossiers) waar het dossier van ome Jo wordt besproken, vraag ik me namelijk af waarom hij nou toch 2 spiegels had? In 1 spiegel kun je ook wel zien hoe je haar zit toch? In een appgroepje met oud-klasgenoten werd al spontaan bedacht dat hij er wellicht 2 had voor op de fiets zodat hij kon zien of hij achtervolgd werd. Of door ze op een stang te plaatsen, dan kon hij er mee onder auto’s kijken.                                                                                          Plausibel genoeg maar het bleek toch anders. In de mail las ik dat het geen echte spiegels zijn maar kraagspiegels. Een soort emblemen die je op de kraag van je jas draagt (zie foto). Ook de granaat die op de lijst stond, was geen echte maar een embleem. Zo leer je nog eens wat! Weer een mysterie opgelost, met dank aan de luisteraar die de moeite hiervoor nam.   

Nu nog aflevering 6 (#Gevolgen) aflakken en van tekst voorzien, is dat ook rond. En heb je al meegekregen dat er 3 bonusafleveringen tegelijk met aflevering 6 aangehaakt worden? Chris heeft de deskundigen uitgebreid geïnterviewd en de interviews waren te lang voor de podcast zelf. Maar het zijn zulke leuke, interessante en leerzame interviews dat we dachten, integraal in de bonus! Nog even geduld dus en dan kun je daar lekker naar luisteren, ik adviseer er een bakkie bij.                                                                                           

Wapperende Was

 

In november 2023 mailde ik voor het eerst naar het Nationaal Archief met de vraag of er dossiers waren van mijn opa. In november 2025 gaat de laatste aflevering van onze podcast online. 
De podcast Op de Laan in de Oorlog waar we met hart en ziel aan gewerkt hebben! En met de slappe lach van te foute grappen; gezucht en gevloek als er weer eens een audiofragment het grote niets in verdween en met de moed der wanhoop dezelfde Voice-over voor de 300ste keer nog eens inspreken.
Het was een geweldig avontuur dat we met elkaar aangegaan zijn. Niemand had ooit eerder zoiets gemaakt en niemand wist van tevoren wat een klus het zou worden. Gelukkig maar want nu hebben we toch maar mooi een podcast over onze familieleden staan.   

En ja, ik ben me ervan bewust dat er mensen zijn die vinden dat de vuile was nu aan de lijn wappert, luid en duidelijk. Volgens onderzoek vindt nog steeds bijna een vijfde deel van de Nederlandse bevolking mij als NSB-nazaat een prima buur maar gunt mij geen publieke functie (#aflevering 1).
Als donateur van de stichting Werkgroep Herkenning (werkgroepherkenning.nl) hoor ik van genoeg mensen dat ze zich nog steeds schamen, dat zit diep. Daar heb ik ook mee geworsteld. Het zweet breekt me soms nog uit als ik het vertel aan iemand.

Waarom dan toch een podcast?  
Het zwijgen heeft zo z’n impact gehad op de hoofdrolspelers en de generaties daarna. Nu de geheimen aan het licht zijn gekomen blijkt het veel gemakkelijker om te dealen met de werkelijkheid, dan met een vaag gevoel dat er iets niet klopt of geruchten en ontkenning. Het is wat het is. Ik kan niks meer repareren voor mijn opa, noch kan ik het gesprek met mijn vader aangaan en hem zeggen dat ik beter begrijp waar mogelijk zijn, soms moeilijke, gedrag vandaan kwam.
En hoe mooi is het om handgeschreven brieven van mijn opa en oma te hebben gelezen in dat prachtige schuine handschrift. Het is wat het is maar ze zijn dichterbij gekomen en dat is fijn. Die kant van de familie heb ik zo beter leren kennen en daarmee ook mezelf.

Daarnaast hoop ik dat door onze aanpak mensen meer duidelijkheid krijgen hoe zoiets nou in elkaar zit, CABR-dossiers bekijken. Wat ons betreft gaat het hele archief digitaal open en kun je thuis de dossiers bekijken. Wij, als kinderen en kleinkinderen van, kunnen de geschiedenis recht in de ogen kijken. Het waren niet onze keuzes maar die van onze ouders en grootouders.
Door deze podcast te maken zijn wij in ieder geval de keuzes van onze voorouders beter gaan begrijpen.

Nu is het dan zover. De eerste aflevering staat online en is te beluisteren. Spannend want ik stel me kwetsbaar op maar hee, dat is de eerlijkste manier om duidelijkheid te scheppen. En als het goed is hoor je tussen alle informatie en die kwetsbaarheid ook de lol die we hadden en de toewijding voor onze familieleden.

Team ODLIDO wenst je veel luisterplezier! Via de QRcode kom je op onze pagina in springcast uit en kun je de podcast beluisteren en de tekst (de shownotes!) lezen. Ook op apps als Spotify, Applepodcast en Pocketcast zijn we te beluisteren. Zijn er vragen? Mail ons dan: opdelaanindeoorlog@ziggo.nl

Stamboom

In onze podcast Op de laan in de oorlog, vliegen de broers, ooms, opa’s en zelfs een overopa je om de oren. Wij kunnen ons voorstellen dat dat wat verwarrend werkt. Wij haalden ze ook steeds door elkaar maar inmiddels hebben we ze voor de bril. In deze stamboom probeer ik de boel ook voor de luisteraar overzichtelijk te maken. In volgorde van leeftijd zie je ze hieronder.

 

Dit is overopa Cornelis. Samen met zijn Jannetje had hij drie zoons en drie dochters.

Dit is de oudste zoon, opa Arie. 

Dit is oom Jan. De tweede zoon van Cornelis.

 

Dit is ome Jo. Na twee dochters kwam deze derde zoon van Cornelis.

Dit is tante Mien. De echtgenote van ome Jo.

Wie kom je nog meer tegen in de podcast? Mij dus, Josee, ik ben de dochter van Wim (zoon van opa Arie) en de kleindochter van opa Arie. Neef Chris, die is de kleinzoon van Wim en de achterkleinzoon van opa Arie. Neef Max, de broer van Chris. Luc en Sjef, zoons van Josee en John (de editor) en schoondochter Louise (eindredacteur). 

NB: klopt, er staat nog nergens een aflevering van OdLidO online maar dat gaat opschieten! 

 

            

Covermodellen

Ineens zit er schot in de podcast. Vorige week hebben we met zoons Luc en Sjef en neef Max gesprekken opgenomen. Zij vertolken de drie broers in de podcast. Grappig en ontroerend tegelijk! Met neef Chris namen we ook nog diverse voice-overs op, zodat het grootste deel van het materiaal nu voorhanden is. John heeft druk verder zitten knippen en plakken en deze week is het hopelijk zover dat er drie afleveringen naar de proefluisteraars kunnen. Wat heel leuk is maar ook rete-spannend! Zolang we er nog mee bezig zijn, is het weliswaar een hoop werk maar kan niemand er iets van vinden;).

Als de podcast straks in de lucht is, moet hij een cover hebben zodat ‘ie goed zichtbaar is op het streamingsplatform. Het leek mij wel een leuk plan om de hoofdrolspelers te tekenen. Met veel plezier en soms met gevloek (werk g*dnondeju nou voor 1 keer eens mee Cornelis!!) heb ik de koppen van mijn opa Arie, oudooms Jan en Jo, oudtante Mien en overopa Cornelis getekend. Heel bijzonder om te doen.

Maar ja, dat moest wel op een of andere manier bij elkaar in een plaatje passen, zowel qua vormgeving als technisch. Tot ons grote geluk wilde Mirjam Pijning (mirvi.nl) tijd voor ons maken en zij heeft de prachtige cover ontworpen die met de juiste pixels perfect op het platform past. Wie had nou toch gedacht dat het hele spul covermodel is geworden? De ouwelui vast niet!

Terwijl John de overige afleveringen in de juiste volgorde zet heb ik mijn eigen huiswerk. Ons streamingsplatform moet per aflevering tekst krijgen. Hierin kun je dan lezen waar het over gaat. Bij andere podcasts hoor ik altijd dat aanvullende informatie of uitleg te vinden is in de shownotes. Dat vind ik toch zo profi klinken! Dus nou gil ik te pas en te onpas dat ik eem aan de shownotes ga werken.

Ga ik maar eens mee door, ik houd jullie op de hoogte!😃

          

 

Schorseneeren

 

Eerst nog even het Nederlands BeheersInstituut uitleggen. Het NBI is opgericht in 1945 om landverraderlijke vermogens en vijandelijke vermogens op te sporen, te beheren en eventueel te liquideren. Daarnaast spoorden ze vermogens van tijdens de oorlog verdwenen personen (veelal gedeporteerde of ondergedoken Joden) op.

In de dossiers die wij bekeken gaat het over het beheer van de tuinen van opa Arie en zijn broers Jan en Jo. Arie en Jan zijn maanden geïnterneerd geweest en Jo is jaren gedetineerd geweest. Tijdens hun afwezigheid hield een beheerder de boel in de gaten. Deze NBI-dossiers mogen gelukkig wel gefotografeerd worden en dat heb ik natuurlijk gedaan! Op bijgaande foto een overzicht van de teelt: spinazie doorgeschoten, schorseneeren en tabak (voor eigen teelt?). Zo leuk om een kijkje te nemen in de gevarieerde tuin van mijn opa.

Dan terug naar de CABR dossiers van Cornelis, Jan en Mien. Om die te kunnen bekijken gaan we weer naar het Nationaal Archief. In overopa Cornelis’ dossier zit een aanvraag voor het behoud van de radio en een afwijzing omdat hij geen lid wil zijn van de NSB, dus hij moet de radio inleveren.

Mien, de echtgenote van Jo blijkt overtuigd lid van de NSB. Ze is doodsbang voor de communisten en denkt dat de uitgangspunten van de NSB voor heel Nederland het beste zijn.

Dan Jan. Hij wordt lid van de NSB wegens de economische welvaart die hij verwacht, het gaat niet zo best met de Westlandse tuinderijen. Maar als Duitsland Nederland binnenvalt, vindt hij dat een “schandelijken daad”. Uit angst om gearresteerd en doodgeschoten te worden blijft hij toch lid.

Het blijft spannend om nieuwe dossiers te ontdekken, de zenuwen te hebben over wat je kunt aantreffen en het dan toch aan te gaan. Maar ja, ik heb zelf liever duidelijkheid hierover dan dat het een geheim blijft. Dan kan ik er mee omgaan.

Een aantal mensen heeft gevraagd waar de podcast nou staat? Nou, die staat nog nergens. We zijn er heel druk mee. Er is een hoop informatie vergaard uit alle dossiers die we gezien en opgenomen hebben in het Nationaal Archief. We hebben ook drie deskundigen geïnterviewd. Hieruit moet een verhaallijn komen die voor de luisteraar goed te volgen is. Doordat er drie nieuwe dossiers ontdekt werden moest die lijn aangepast. Als de lijn ‘staat’ gaat het grote knip-en plakwerk verder, het toevoegen van tunes, heul veul voice-overs en misschien komen de drie broers ook nog wel voorbij. Een rete-grote klus dus!

 

Op de laan in de Oorlog

 

Waar ik bij wijze van spreken tijden zou kunnen prakkeseren hoe we dan een podcast zouden kunnen gaan maken, pakt mijn jeugdige neef Chris gewoon door. In no-time schrijft hij een verhaallijn voor zo’n 6 afleveringen. We vergaderen daarover wat af en de wildste ideeën passeren de revue. Bijvoorbeeld om de dossiers die we (opnieuw) willen bekijken, voor te gaan lezen en op te nemen in het Nationaal Archief. Volgens Chris hebben ze daar vast een aparte ruimte waarin wij dat kunnen doen. Hebben ze en we zijn van harte welkom.

De podcast krijgt een werktitel (OdlidO); John biedt spontaan aan om de podcast te editen en schoondochter Louise die journalist en redacteur is, houdt ons scherp. Afgezien van Lou heeft niemand ooit met zoiets te maken gehad maar we zijn van goede wil, dus we gaan ervoor! We komen zelfs via via met een uitzendplatform in contact maar besluiten uiteindelijk de podcast met ons team te blijven doen, in ons eigen tempo en met toegankelijkheid voor iedereen. We zijn blij verrast met hun enthousiasme voor ons verhaal en de goeie tips die we van ze krijgen.

Intussen is er tweedehands technisch materiaal aangeschaft zodat we kunnen opnemen. Met een zware rugzak vol ‘gear’ reis ik weer in januari per trein naar het Nationaal Archief. Had ik me dat vorig jaar na het eerste bezoek voor kunnen stellen? Echt niet! Het blijft intensief om de dossiers te lezen, het er over te hebben en ze voor te lezen maar het blijkt ook heel leuk om dit gezamenlijk met het OdlidOteam te doen. Het is echt heel bijzonder om samen met Chris de eerste opnames voor de podcast in het NA te doen. Als we die eerste opnames terug luisteren, blijk ik trouwens weleens naast de microfoon te praten ipv erin. Maar al doende leert men!

Tijdens die eerste opname onderzoeken we de dossiers van ome Jo en nogmaals een deel van die van opa Arie. Helaas kunnen we die niet allemaal bekijken omdat de rest op dat moment wordt gedigitaliseerd. Bij het doorvlooien van de NBI-dossiers (Nederlands Beheers Instituut), komen we ineens de naam tegen van de broer van Arie en Jo. Chris zoekt op de site van Oorlog voor de Rechter of er dossiers van hem zijn. Ja hoor en nou we toch bezig zijn zoekt hij de rest ook op. Er blijkt nog een dossier van hun vader Cornelis te zijn en dossiers van Mien, de echtgenote van Jo. Geen 2 maar 5 dossiers dus.😳

 

 

De 3 J’s

Tijdens de thee met kunstpetemoei Jeaan had ik het ook over het opa Arieverhaal en dat ik er iets mee wilde qua kunst. Er schoot haar in de verte iets te binnen over iemand die vanuit het familie-NSB-verleden bezig was geweest met een borduurwerk. Ha! Daar wilde ik natuurlijk meer van weten. Gelukkig vond Jeaan na enig spitwerk degene over wie het ging.

Het duurde een poosje voordat ik haar, Judy Cerfontaine, zomaar durfde te mailen. Dat ik toch elke keer eerst weer moed moet verzamelen, blijft me verbazen. Maar goed, gelukkig zat ze op de socials en ging ik haar eerst volgen. Op een gegeven moment mailde ik haar met het verzoek om haar borduurwerk te mogen bekijken. Dat mocht en zo toog ik half december richting Arnhem, naar haar atelier. Altijd heerlijk om in iemand anders’ atelier rond te kijken en divers werk in verschillende stadia in het echt te zien. Daarna bekeken we het borduurwerk. Judy heeft een drieluik geborduurd waarin het verhaal van haar opa, haar vader en haarzelf tot uiting komt. Ik vind het een prachtig, eerlijk, kwetsbaar en krachtig werk dat me ontroerde. Er sprak liefde uit voor de ‘foute’ opa die zij zelf als leuke opa kende en voor haar vader die veel last had van zijn vaders verleden. Door dit werk te maken, realiseerde ze zich dat ze een deel van die last met zich meedroeg zonder dat te weten. Dat herkenden we in elkaar. Het is bijna niet uit te leggen hoe fijn die herkenning voelt. Ik vond het een heel bijzondere ontmoeting. Je kunt het werk bekijken via https://judycerfontaine.nl/portfolio/sporen/.

Door dit blog zijn we aan het eind van 2024 beland. Wat is er onwijs veel gebeurd sinds het bezoek aan het Nationaal Archief op 30 januari. Wat een hoop ontdekkingen die verschillende emoties met zich mee brachten. Nooit bij stil gestaan dat dat zou gebeuren maar dankzij de steun van John en m’n bff’s van de kunstelclub durfde ik steeds weer een volgende stap te zetten.🫶

Inmiddels is het februari ‘25 en maak ik in een hoog tempo van alles mee. Zo heeft het idee van neef Chris voor een podcast aardig wat contouren gekregen en zijn we hard aan de slag. In een volgend blog daarover meer!